Hoe zorgen we ervoor dat scholen aantrekkelijke plekken zijn waar jongeren en leraren graag naartoe gaan? Omdat het er gaat om de mensen die daar zijn en wat hen drijft, in het bijzonder die jongeren en leraren. Waar de deuren wijd open staan naar de omgeving en de dingen, de gebeurtenissen en het alledaagse leven het uitnodigende curriculum zijn.
Met voor die jongeren zeeën van tijd om mens, burger en professional te worden. Met voor de leraren de nodige bevoegdheden, middelen, materialen en mensen om balans te houden in ‘datgene wat van het grootste belang is voor die jongeren’ en ‘datgene wat hun belangstelling heeft’.
Op die scholen gaat onderwijs over de belangrijkste vragen die te maken hebben met school en die snijden tot in de kern van wie we zijn. The ‘marrow-bone’ of who we are (William Butler Yeats): Wie zijn we? Waar gaan we naartoe? Wie beslist dat? Hoe komen we daar? Wat hebben we daarvoor nodig? Wie helpen ons daarbij?
Ik zie in toenemende mate dat scholen zo’n aantrekkelijke plek willen zijn. Innovaties in deze scholen hebben niet langer enkel tot doel om de prestaties van de leerlingen te verbeteren. Of om ervoor te zorgen dat leerlingen harder gaan werken. We weten inmiddels dat een dergelijke focus niet leidt tot beter onderwijs, maar tot ongelukkige leraren, burn-out klachten, hoog ziekteverzuim, overwerkte en gedemotiveerde leerlingen, overbelasting en bureaucratisering van de schoolorganisatie.
Schoolteams zijn vastberaden op zoek naar het wezen van goed onderwijs. Dat wezen gaat boven alles over mensen, betrokkenheid en eigenaarschap, welzijn en identiteit. Vervolgens ontdekken deze teams dat het herstellen van dat wezen een transformatie in denken, doen en organiseren vereist. Dat dit een proces is dat vakmanschap vraagt van de bestuurder en schoolleider. Het vraagt om een heldere visie, veel tijd, geduld, aandacht en de juiste stappen om te zetten.
In het bijgaande plaatje beschrijf ik zes belangrijke onderdelen van zo’n innovatieproces. Een verdere uitwerking van dit plaatje staat onderaan deze pagina en kun je hier eventueel downloaden.
Als je wel wat extra tijd, ervaring, begeleiding en kennis kunt gebruiken bij jouw innovatie proces in je school, of je overweegt om zo’n proces te gaan starten, neem dan gerust contact met me op.
Shirley & Hargraeves duiden de verschuiving van focus op resultaten en prestaties naar betrokkenheid, welzijn en identiteit als: Two ages of educational change. From ‘achievement and effort’, to ‘engagement, well-being, and identity’.
