Skip to main content

De vijf werelden van Agora

Met Agora bieden we leerlingen dé kans om de wereld te ontdekken, te doorvorsen, te doorkruisen. Die onmetelijke rijkdom aan gebeurtenissen, verschijnselen, ervaringen en kennis als voer voor elk nieuwsgierig brein. Maar die wereld is wel groot en groots. Zouden we die wereld iets bereikbaarder en overzichtelijker kunnen maken? Weet je wat, we delen die grote wereld op in vijf werelden. Vijf contexten, sferen, vormen en belevingen waar mensen elkaar ontmoeten. Herkenbaar in de grote wereld, door ons kleiner en daarmee toegankelijk gemaakt voor de leerling, zodat hij niet elke week het vliegtuig hoeft te pakken.

Vijf kleinere werelden, de vijf werelden van Agora. De wetenschappelijke, de maatschappelijke, de sociaal-ethische, de spirituele en de kunstzinnige wereld. Zouden we leerlingen kunnen laten kennismaken met die vijf bijzondere contexten, sferen, vormen en belevingen? Niet voor even, maar als het kan voor langer. Door ze erin onder te dompelen. Samen met en tussen al die mensen die hun thuis hebben in die wereld. Die erin wonen, leven, maken, scheppen en werken. Die er hun identiteit, hun manier van samenleven en hun denken en doen aan ontlenen.

Ik ben als kind opgegroeid in een katholieke omgeving gedomineerd door de levens- en arbeiderswijsheden van mijnwerkers en de daarbij horende dagelijkse mores. Daar valt veel over te zeggen, maar vooral dat ik wist waar ik aan toe was. Wat ik kon verwachten en waar ik niet op hoefde te rekenen. In die omgeving is mijn identiteit gevormd en zijn de fundamenten voor mijn socialisatie gelegd. Vertaald naar de Agorawerelden speelden de maatschappelijke en de spirituele wereld er een hoofdrol. Ik wist op welke trede van de maatschappelijke ladder ik stond, dat een paar extra treden omhoog niet voor de hand lagen, dat studeren daarmee een overbodige activiteit was en dat de god van de katholieke kerk de alomtegenwoordige scherprechter was over wat ik dacht, voelde en deed.

Wat zou ik die god op mijn blote knieën gedankt hebben wanneer hij me de kans had gegeven om ook andere werelden met andere mensen, wijsheden en mores te mogen leren kennen. Dat ik als kind al vroeg had mogen ervaren dat waar je als kind woont, leeft, gelooft, werkt en bent slechts (toevallige) mogelijkheden en dus geen waarheden van het goede leven zijn. Dat er ontelbaar veel andere keuzes gemaakt kunnen worden, dat mensen die andere keuzes ook daadwerkelijk maken, maar dat ik als kind dan wel in aanraking moet kunnen komen met die keuzemogelijkheden. Dat mijn aangeboren talenten wellicht niet mijn enige talenten zijn en dat ik daar vast wel achter kom door ondergedompeld te worden in andere werelden.

Met de vijf werelden van Agora beogen we leerlingen te laten ervaren dat die andere werelden, andere wijsheden, mores en dus keuzemogelijkheden er zijn. En dat wij die mogelijkheden op Agora voor hen toegankelijk willen maken. Ik denk dat het voor leerlingen een onmisbare en fundamenteel identiteit verkennende ervaring zou zijn wanneer ze het eerste half jaar op Agora bijvoorbeeld voornamelijk in de kunstzinnige wereld zouden worden ondergedompeld. Dat ze ervaren wat kunst is, wat kunst aan den lijve voor hen betekent, wat de kracht van verbeelding is, hoe die je kan helpen om in de schoenen van iemand anders te gaan staan. Wie ze zijn als kind, hoe ze dat kunnen uitdrukken en waar ze naartoe willen. Waar hun eigen scheppingskracht zit en hoe die hen kan helpen om als mens tevoorschijn te komen. Maar ook de beleving van omringd te worden door kunstenaars, hun taal, hun manier van denken, hun manier van leven, hun kracht, hun zwakte, hun kunstwerken.

Bestel boek

Om na die periode bijvoorbeeld de wetenschappelijke wereld van binnenuit te leren kennen. De kracht en de schoonheid van kennis, van weten, van feiten. Van je onderwerpen aan onderzoek, natuurwetten, data. Zitvlees ontwikkelen, doorzettingsvermogen oefenen, hongerig zijn om iets echt te willen begrijpen. Te onderzoeken wat weten is, wat de kracht is van twijfel, hoe reageren we als mens op twijfel, hoe reageer ik daarop? Hoe ga ik ermee om? Waar wordt twijfel een complot? Hoe werkt dat in ons brein? Waar liggen de antwoorden? Wie zijn de mensen die in zo’n wereld leven, hoe zijn ze mens en wat maakt hen bijzonder of gevaarlijk? Wat heb ik ermee gemeen, waar verschil ik in denken en doen? De verbinding tussen de kunstzinnige en wetenschappelijke wereld zal leerlingen doen ervaren en inzien dat bewust leven niet eendimensionaal is, maar genuanceerd en een soms moeilijk te vatten aangelegenheid. Dat het fijn is om dat te mogen oefenen, op school, maar ook in die werelden zelf.

En zo kan ik nog even doorgaan voor wat betreft de andere drie werelden en de verbinding tussen die vijf werelden. Wat alle werelden omringt, kenmerkt en samenbrengt is taal. De taalontwikkeling, de specifieke taal per wereld, de gemeenschappelijke taal, als opmaat naar een taal van de leerling zelf. Dat de leerling de liefde en het plezier voor taal ervaart als het nagenoeg enige middel dat hem als leerling ter beschikking staat om als mens steeds persoonlijker tevoorschijn te kunnen komen en zich steeds begrijpelijker uit te drukken over wat hij weet, denkt, voelt en ervaart. Om als leerling vanuit eigenaarschap en intrinsieke motivatie tot weten, kennen en kwalificatie te komen is een basis van identiteits-, persoons- en sociale vorming voorwaardelijk. Minstens tot hun veertiende, vijftiende levensjaar. De vijf werelden van Agora zijn een hulpmiddel om van die voorbereidende vorming een beleving te maken voor elke leerling.