De belangrijkste sociale basisvaardigheden binnen Agora zijn empathie en kritisch denken, waarbij kritisch denken staat voor objectief analytisch denken. De overgrote meerderheid van de interventies van de coach betreft sociale (relationele) interventies. Agora hanteert een niet-onderhandelbare strengheid op sociaal gebied. Op het gebied van persoonlijk (autonoom) leren bepaalt de lerende zelf zijn leerproces (Drummen/Fasen, 2023).
Vuistregels voor de leraar op Agora
(die zich daar graag coach noemt)
Basisprincipes van de Agora-aanpak
Verantwoordelijkheid en ondersteuning van het leerproces
De coach maakt de leerling duidelijk dat hij zelf verantwoordelijk is voor zijn leerproces, wat niet betekent dat de leerling het alleen moet doen. Dit is een ontwikkelproces omdat leerlingen zelfstandig leren van nature niet beheersen. Hoewel de leerling leert vanuit zijn autonomie, mag hij tijdens het hele leerproces hulp vragen of ongevraagd aanvaarden van derden (andere leerlingen, ouders, coaches en anderen). Deze benadering kiest Agora om zelfdiscipline en intrinsieke motivatie bij de lerende te ontwikkelen. Dit slaagt alleen bij sturing zonder dwang (Martens, 2022).
Autonoom relationeel leren
De combinatie van empathie (sociaal) en autonomie is de basis van de Agoriaanse leerbenadering, autonoom relationeel leren genoemd. Deze combinatie vormt de pijlers van cognitieve flexibiliteit die voorspellend is voor het maatschappelijk welslagen van de lerende in een democratische, snel veranderende samenleving (Sahakian, 2020).
Metacognitie en analytische leerbenadering
De coach helpt de leerling bij een analytische leerbenadering door hem stapsgewijs inzicht te geven in de metacognitie van leren (Marzano, Bloom e.a.). Hiervoor wordt een voorgeschreven analysehulp gebruikt bij de challenges (autonome leervragen) van leerlingen. Deze omvat stappen die worden vastgelegd in het persoonlijk portfolio van de leerling, wat inzicht geeft in zijn leerinhouden en leerdoelen. De coach en/of het team geeft feedback op het leerproces.
Bestel boek
Verantwoordelijkheid en ondersteuning van het leerproces
Een coach kan nooit alleen het leerproces begeleiden. De verantwoordelijkheid voor een goede ontwikkeling van de leerling ligt bij het totale team, bestaande uit coaches, ouders en anderen. Iedere lerende heeft recht op een persoonlijk leerrecept dat dagelijks kan wijzigen. Leren is een constant balanceren op het pedagogisch didactisch koord, wat een individu nooit alleen kan. Vandaar de teambenadering bij dit proces.
Vertrouwen en verwachtingen
De coach heeft vertrouwen in de leerling en is overtuigd van diens aanwezige leerpotentie, gecombineerd met hoge verwachtingen van elke leerling. De coach gelooft dat de ontwikkeling van iedere leerling “slow” verloopt, wat helpt bij het noodzakelijke “loslaten” en ongestrest leren. De weg naar volwassenheid duurt 25 jaar.
Vuistregels voor de Coach
- De coach bewaakt de realisatie van de vijf kernbegrippen van Agora: autonomie, verbondenheid, competentie, toekomst en samenleving.
- De coach zorgt ervoor dat de leerling de leerinhouden en leerdoelen van de leervraag bepaalt; hij wacht en kijkt toe en kan de nieuwsgierigheid stimuleren (bijv. door het spel Loedoes te gebruiken).
- De coach begeleidt de leerling om zelf tot zijn leerdoelen te komen door bewustwording van wie hij is, hoe hij zijn leerproces organiseert en uitvoert, en waar gedrag hem daarbij in de weg zit.
- De coach maakt de leerling bewust van verplichte leerdoelen zoals basisvaardigheden, kerndoelen en/of eindtermen.
- De coach stimuleert dat de leerling leerdoelen plaatst in twee of meer van de vijf werelden van Agora en/of in drie of meer van de 20 verschillende perspectieven (brillen). Hij stimuleert de leervraag te verdiepen en/of te verbreden.
- De coach helpt de leerling te groeien in zelfregulatie door zelfcontrole over zijn leerproces te bevorderen. De leerling neemt verantwoordelijkheid over leerinhouden, leerstrategieën en evaluatie van voortgang en resultaten.
- De coach stimuleert uitdaging qua niveau, inspanning en prestatie in de zone van naaste ontwikkeling: de lat ligt zo hoog mogelijk.
- De coach stimuleert samenwerking in het leerproces met anderen (peers, ouders, leraren, experts) maar laat de verantwoordelijkheid bij de leerling.
- De coach stimuleert de leerling om stappen in zijn leerproces vast te leggen in het LVS (bijv. Egodact, Quissum) maar laat de verantwoordelijkheid bij de leerling.
- De coach erkent zijn beperkingen en weet wanneer hij een collega moet inschakelen voor andersoortige begeleiding, extra ondersteuning of vakexpertise.
- De coach reflecteert dagelijks op zijn begeleiding en bespreekt interventies in het team. Maandelijks evalueren coaches de effecten van hun begeleiding op het leerproces van de leerlingen en leggen gemaakte verbeterafspraken vast.
Deze vuistregels zijn afspraken die coaches dienen te realiseren en zijn niet vrijblijvend. In hun dagelijkse overleg zijn coaches daarop aanspreekbaar. De begeleiding en eventuele knelpunten worden regelmatig geëvalueerd (ten minste één keer per maand) en verbeterafspraken worden vastgelegd. Daarnaast kan de school een bestand maken met ‘what-if’-vragen over specifieke leersituaties als onderdeel van de toolkit.
Conclusie
Agora creëert een leeromgeving waarin leerlingen met plezier leren, waarbij coaches een onmisbare schakel zijn in het realiseren van de leidende principes en doelen van het Agora-onderwijs.